اصل پانزدهم
همه چیز نسبی است!
شواهد فروانی وجود دارد که نشان می دهد کارمندان به دریافتی خود به شکل مطلق نگاه نمی کنند. بلکه آن را به صورت نسبی و در مقایسه با دیگران ارزیابی می کنند.آنها معمولا در ابتدا ارزشی که برای شرکت ایجاد میکننند ، را با آنچه در شرکت دریافت میکنند مقایسه می کنند. سپس برای مرجع مناسب برای مقایسه ، به دیگران نگاه میکنند، این مراجع می توانند دوستان، اقوام،همسایگان،همکاران، هم رده ها در دیگر سازمان ها و یا خود شخص در شغل قبلی باشد.در نهایت نسبت آورده به ستاده خود را با دیگران مقایسه کرده و میزان منصفانه بودن شرایط را ارزیابی می کنند.
وقتی افراد چنین مقایسه هایی را انجام می دهند، به یکی از این سه نتیجه می رسند:
دریافتی آنها مناسب و منصفانه است
دریافتی کمی دارند
دریافتی زیاد دارند
شرایط منصفانه می تواند به افزایش انگیزه منجر شود.وقتی کارمندان حس کنند که نسبت به تلاشی که از خود نشان می دهند،دریافتی منصفانه ای دارند، انگیزه بیشتری را از خود نشان می دهند.
وقتی کارمند به این نتیجه برسد که کمتر از آنچه که باید دریافت می کنراد د، احساس عصبانیت می کند. در این شرایط، برای فرونشاندن خشم خود و برقرار کردن توزان بین دریافتی و عملکرد، معمولا به رفتار های جبران کننده دست می زند.به عنوان مثال بیشتر به بهانه مریضی از شرکت خارج می شود، دیر سرکار حاضر می شود و یا زود به خانه میرد، زمان های استراحت خود را طولانی می کند، تلاش کمتری به خرج می دهد، تقاضای افزایش حقوق می کند، و یا حتی از اموال شرکت می دزدد تا حق خود را از سازمان بگیرد. همچنین گاهی نگرش خود را تغییر می دهد و از دید دیگری به مقایسه هایی که انجام داده نگاه میکند، و اورده و ستاده خود را دوباره بررسی کرده و یا افرادی که خود را با آنها مقایسه کرده تغییر می دهد. در برخی حالات، ممکن است کارمند به حدی عصبانی شود که تصمیم به ترک شرکت بگیرد.کارمندانی که تصور می کنند دریافتی ناعادلانه ای دارند، عکس العملل های متفاوتی نشان می دهند. این عکس العمل ها وابستگی شدیدی به حساسیت آنها به وجود مساوات و برابری دارد. بعضی از افراد، تحت شرایطی که مساوات و برابری حفظ نمی شود،واکنش های کمی نشان می دهند و سعی می کنند که نگرش خود را به مسئله به گونه ای تغییر دهند که نابرابرهای موجود ، آنها را کمتر ازار دهد، اما بسیاری از کارمندان متخصص و فنی ، حساسیت بالایی به مساوات دارند، این افراد به احتمال زیاد در شرایط وجود نابرابری واکنش های شدیدی را با هدف اصلاح و ضعیت حاکم ، از خود بروز می دهند.